De Groene Burgemeester kwam Liekel Boer van GrunnDak tegen, specialist in sedumdaken. Dat was zeer interessant want sedumplanten helpen tegen hittestress, tegen wateroverlast en zijn ook nog eens goed voor de biodiversiteit. Drie vliegen in één klap! Dus, Liekel, vertel ‘s, hoe zit dat met die sedumdaken, wat moeten we daarvan weten als burgers in Groningen?

Hallo Peter, sedumdaken worden als toevoeging op een dak aangebracht en inderdaad zijn er verschillende positieve effecten voor de stad en de ommelanden. Naast de drie voordelen die je noemt gaat je dak langer mee, doen de zonnepanelen het beter en ziet het er natuurlijk ook nog mooi uit. Voor ons is het startpunt het dak onder het groendak.

Wat is een sedumdak? Waar komt het vandaan?

Een sedumdak is één van de manieren om een groendak te maken. Andere groene daken zijn bijvoorbeeld grasdaken of daktuinen. Het originele idee komt volgens mij uit Scandinavië. Maar planten staan ook in Nederland al langer op de daken. Huislook zette men vroeger op dakpannen om het onheil af te weren. Overigens kan je minder makkelijk in Nederland grasdaken maken in vergelijking met Scandinavië, dat heeft met het klimaat te maken. De zomers zijn hier langer en droger dan in het Noorden. Sedumplanten doet het wel goed op de Nederlandse daken, het is veel sterker dan gras. De verwachting is ook dat de extremen in ons weer steeds meer gaan toenemen. Dat komt door de klimaatverandering maar ook omdat onze omgeving steeds meer verstedelijkt.

Je doelt waarschijnlijk op hittestress in onze steden en de rol die groene daken kunnen spelen om dat tegen te gaan. Zou je dat eens kunnen toelichten? 

Doordat steen makkelijker warmte vasthoudt ten opzichte van een groene omgeving zoals een park zien we steeds meer dat de temperatuur hoger is in de stad. Één van de manieren om meer groen in de stad te krijgen is door groene daken aan te leggen. Maar ook minder tegels in de tuin of een klimplant langs een muur kan al helpen. Eigenlijk is het vooral de bedoeling dat we vocht beter vast houden in onze omgeving. Iedereen die wel eens op een zomerse dag in het Noorderplantsoen is geweest weet dat het daar beter vertoeven is dan bij de flats in Vinkhuizen. 

Zo her en der in de stad kun je trouwens ook plekken vinden waar mensen zelf ervoor hebben gezorgd dat ze in een groenere omgeving leven. De Zwarteweg net naast het Noorderplantsoen is een leuke plek om eens te gaan kijken. Hier kun je zien hoeveel groen er in 1 straat kan passen. En het leuke is, dit komt vanuit de bewoners zelf, een echte ‘bottom up’ of beter nog een ‘grassroot’ beweging. 

Al dat groen klinkt goed, maar kan dat overal zomaar in gang gezet worden? Is elk dak  sterk genoeg? 

Inderdaad, dat is een van de belangrijke vragen waar wij antwoord op geven voordat we een groendak aanleggen. De meeste daken in onze omgeving zijn oorspronkelijk niet bedoeld met een groendak. Het is niet zo dat elk dak zomaar die extra belasting kan dragen. Het is wel zo dat veel daken meer gewicht kunnen dragen dan je op eerste oog zou denken. Dan zijn er ook meer mogelijkheden. Bijvoorbeeld een daktuin, een plek waar je kunt zijn. Naast dat we kijken naar de draagkracht van het dak kijken we ook naar het dakbedekking en de onderliggende isolatielaag. Soms is het verstandiger om dit eerst aan te pakken. En natuurlijk zijn er ook genoeg daken waar geen extra belasting mogelijk is, dan kunnen mensen beter naar andere oplossingen kijken om te vergroenen of te verkoelen, een witte dakbedekking bijvoorbeeld. Als Groene Burgemeester kun je vast meer zaken opnoemen naast de groene daken die van belang zijn voor de klimaatbestendige stad? 

Die witte daken kom ik een andere keer op terug, er zit een mooi project in de pen daarvoor. Maar onderhoud, Liekel, dat lijkt me wel een dingetje, hoe vaak moet ik straks het dak op?

Dat verschilt van groendak tot groendak. De meeste groene daken die wij maken zijn onderhoudsarm, dan valt dat echt mee. Een aantal keren per jaar kijken wat er groeit is vaak genoeg. Vergelijkbaar met wat de meeste mensen doen als ze zonnepanelen hebben, 1x per jaar kijken hoe het er bij staat. De combinatie zonnepanelen en groendak is ook een mooie. De zonnepanelen geven een hoger rendement met een groendak ten opzichte van zonder een groendak. 

Over rendement gesproken. Brengt het ook iets op? Wordt mijn huis meer waard? En mijn energierekening schiet omhoog, kan een sedumdak dat tegenhouden?

De grootste winst is eigenlijk dat een goede dakbedekking nog langer mee gaat. Dat betekent dat je op die manier een dakbedekking kan uitsparen want die zal minder snel moeten worden vervangen. Zo gaat een gemiddelde bitumen dakbedekking 15 tot 25 jaar mee en dat zou wel eens verdubbeld kunnen worden met een groendak. Een EPDM dakbedekking zal eveneens langer meegaan. Daarnaast helpt het groendak tegen de hitte in zomer, het huis warmt minder snel op. Dat scheelt in sommige gevallen toch echt weer een airconditioning. De waarde van een huis wordt mede bepaald door toekomstbestendigheid en de leefbaarheid. Ik denk dat een groendak daar zeker een positief effect in heeft. Kijk je vanuit je slaapkamerraam uit op een mooi groendak dan is dat natuurlijk een heel ander gezicht als zo’n zwarte bitumen dakbedekking. Ook merken we dat, nu er meer mensen thuis werken, een kantoortje een goede plek is om van een groendak te genieten. 

En wat als ik huur bij een woningcorporatie, kan ik die vragen om sedum op mijn dak te leggen?

De woningcorporaties willen vaak best meedenken in de vergroening van de omgeving. In Groningen hebben we al met partijen als Nijestee, ASR en Lefier groene daken helpen aanleggen. Dit traject kan soms wel wat langer duren dan wanneer je zelf eigenaar bent. Ook nu geldt dat we eerst goed willen uitzoeken of het dak geschikt is voor het gewicht wat er wordt toegevoegd en wat de staat is van de dakbedekking.  

Of kunnen we met de hele straat sedum krijgen? Hoe pak je dat dan aan?

Ja dat kan zeker. Mirjam en Joyce begeleiden bij ons de buurtinitiatieven. Het werkt het mooist als we eerst goed uitzoeken wat de mogelijkheden zijn voordat de hele buurt aanhaakt. Is de situatie bij de buren vergelijkbaar dan kunnen we inderdaad zorgen dat de hele straat een groendak krijgt. Voor elk dak geldt dat we een technische inschatting willen maken, dat betekent dat we de daken inmeten en nagaan of de belasting kan worden toegevoegd vóór de aanleg van de groene daken.  Zijn de daken eenmaal aangelegd dan volgen we de daken nog 2 jaar. Dat is vaak ook een leuk traject, zo zien we zelf ook het resultaat van ons werk. Ook merken we dan hoezeer “Groen” leeft voor de buurt. In het Ebbingekwartier volgen we bijvoorbeeld al 2 jaar de groene daken en blijven we de betrokkenheid zien van de bewoners.  

En hoeveel stadsvergroeners hebben we eigenlijk in de gemeente? Heb je nog meer collega’s die misschien op een andere manier hun bijdrage doen aan het vergroenen van de stad?

Hoe meer groen in de stad hoe beter inderdaad. Ik zou graag een kleine shoutout doen naar Daan Schöne, een ecologische hovenier, en naar Rixt van Gosliga, tuinadvies. Zij dragen in de stadsvergroening ook zeker hun steentje bij, of liever gezegd zorgen ze ervoor dat er minder stenen bijkomen. Wat ik er zo goed aan vind is dat het ook stadsvergroening vanuit de praktijk is. Maatwerk waarbij elke keer weer wordt gekeken welke oplossing past op de plek waar je staat.  Denk daarbij bijvoorbeeld aan het hergebruik van materialen of de gedachte dat de bodem uiteindelijk meer bepalend is voor de beplanting dan andersom. En dan natuurlijk het liefst zoveel mogelijk inheemse planten. Klimop bijvoorbeeld, dat is een plant die tot in de laatste weken van oktober en begin november nog kan bloeien. Al zullen veel mensen deze plant niet zo bijzonder vinden, voor de insecten en vogels is hij bijzonder nuttig. 

Dank voor dit gesprek Liekel!